خوردگی کف مخازن نفتی یکی از مشکلات مهم ذخیره سازی نفت خام و مایعات گازی است. نشت مخازن بزرگ نفتی موجب آلودگی آب‌های زیرزمینی و وارد آمدن خسارات جبران ناپذیر به محیط زیست خواهدشد. در مقاله قبل به بکارگیری سیستم حفاظت کاتدی در برابر خوردگی در کف مخازن پرداختیم. نتایج تجربی موجود نشان میدهد سیستم حفاظت کاتدی نتوانسته به طور کامل مانع از خوردگی و نشت مخازن دخیره نفت شود. بنابراین میتوان با بهره‌گیری از سیستم بازدارنده خوردگی فاز بخار تا حد زیادی از خوردگی کف مخزن و پیامدهای ناشی از آن جلوگیری کرد. یکی از روش های حفاظت از خوردگی کف مخازن بکارگیری بازدارنده خوردگی فاز بخار است.
بکارگیری بازدارنده خوردگی از نوع فاز بخار
بازدارنده‌های خوردگی فاز بخار به موادی اطلاق میشود که با تبخیر خود به دلیل دارا بودن فشار بخار آب بالا، قادرند بر روی سطوح فلزی قرارگرفته و آنها را در برابر عوامل خورنده مصون بدارند. از جمله عوامل خورنده میتوان به آب، بخار، کلریدها، سولفید هیدروژن و دیگر مواد خورنده محیط‌های صنعتی اشاره کرد. این مواد با تبخیر خود و فقط در محیط های‌بسته می‌توانند عمل بازدارندگی را اعمال نمایند. سطوحی که توسط این مواد محافظت می‌گردند باید به نحوی آب بندی شوند تا از خروج این بازدارنده ها به هوای خارج از تجهیزات جلوگیری کنند. در این روش به کمک دستگاه‌های حفاری سوراخی افقی و در امتداد کف مخزن ایجاد می‌کنند و سپس آندها بصورت افقی در داخل آن نصب میشود.
بدین ترتیب توزیع پتانسیل یکنواختی در کف مخزن ایجاد میشود. علاوه بر این بطور مشابه سوراخی برای هدایت الکترود مرجع در زیر کف مخزن تعبیه می‌کنند. در داخل این محل، لوله ای شیاردار و از جنس PVC قرار می‌دهند. الکترود مرجع از دو طرف به طنابی مدرج متصل است و می توان آنرا از دو Test Point واقع در دو طرف مخزن، در لوله مزبور حرکت داد و توزیع پتانسیل در نقاط مختلف کف مخزن اندازه‌گیری شود. قبل از حرکت الکترود، بایستی داخل لوله PVC توسط آب پر شود تا ارتباط الکترولیتی مناسب با خاک کف مخزن برقرار شود (شکل‌های 1و2).
شکل 1 : نحوه نصب آندهای اعمال جریان در زیر کف مخزن
شکل 2 : بکارگیری دو ردیف آندهای اعمال جریان و لوله مانیتوریگ واقع در زیر کف مخزن
نوع دیگر این است که آندهای سیمی MMO بصورت مارپیچ در فندآسیون کف مخزن قرار می‌گیرد. این سیستم برای مخازن در حال ساخت قابل اجرا می‌باشد ولی برای مخازن موجود عملی نمی‌باشد. به طوریکه کلیه حلقه‌ها به یکدیگر متصل می‌باشند ولی برای اطمینان بیشتر کابل آند بجای اتصال به یک حلقه، به کلیه حلقه‌ها متصل شده‌است. در شکل سمت چپ بکارگیری آندها در راستای شعاع مخزن مشاهده میشود. همچنین در این شکل الکترود مرجع دائمی در نقاط مختلف زیر کف مخزن بکار رفته‌است.
شکل3 : بکارگیری آندهای سیمی MMO به شکل مارپیچ در زیر کف مخزن
مزایای بکارگیری بازدارنده خوردگی از نوع فاز بخار
- از مزایای استفاده از بازدارنده‌های خوردگی فاز بخار این است که بر خلاف پوشش‌های موقت بازدارنده خوردگی مانند گریس روی سطوح مالیده‌می‌شوند و نیازی به زدودن مجدد ندارند.
- بر اساس تجارب علمی، این مواد قادرند در محیطی بسته (مثل مخزن) بیش از 15 سال قطعات را در برابر خوردگی محافظت کنند.
نتیجه گیری
مخازن نفتی متعددی در کشور دچار نشت می‌باشد. این موضوع ضررهای اقتصادی جبران ناپذیری به محیط زیست وارد کرده است. با توجه به اهمیت بالای حفظ محیط زیست و نیز جلوگیری از هدر رفتن نفت خام و مایعات گازی، استفاده از بازدارنده خوردگی مناسب کف مخازن ذخیره سازی پیشنهاد میشود. در مقالات بعدی به روش‌های جدیدتر مقابله با خوردگی کف مخازن خواهیم پرداخت.
